Centrale Raad van Beroep, 13-09-2016, ECLI:NL:CRVB:2016:3399, 14-3382 BBZ

1.1.

Op 12 augustus 2013 hebben appellanten bijstand op grond van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004) aangevraagd ter voorziening in de algemene noodzakelijke kosten van het bestaan en ter voorziening in de behoefte aan bedrijfskapitaal ten behoeve van de exploitatie van hun bedrijf [naam bedrijf] , een groothandel in energiedranken (bedrijf).

1.2.

Op verzoek van het college heeft de FBA adviesgroep (FBA) over de aanvraag geadviseerd. Daarbij heeft FBA betrokken het door appellanten ingediende ondernemingsplan, branche-informatie, het gesprek met appellant op 20 augustus 2013 en de door appellant op 13 september 2013 verstrekte aanvullende gegevens. In het op basis van deze informatie op 27 september 2013 uitgebrachte advies heeft FBA geconcludeerd dat de exploitatiemogelijkheden niet gunstig zijn en dat het bedrijf niet levensvatbaar is. FBA heeft hieraan onder meer ten grondslag gelegd dat de concurrentiepositie als slecht wordt beoordeeld, een passende financiering ontbreekt voor het bij de start op € 11.600,- geraamde financieringstekort en bij de omzetprognose onvoldoende rekening is gehouden met een aanloopperiode van het bedrijf. Vanwege dit laatste is de omzetprognose verlaagd. Uit de opgestelde exploitatieprognose blijkt dat de cashflow niet toereikend is om na een periode van drie jaar een volwaardig ondernemersinkomen aan het bedrijf te onttrekken, de herinvesteringen te plegen en aan de aflossingsverplichtingen van de Bbz-lening en de fictieve lening te voldoen.

1.3.

Bij besluit van 1 oktober 2013 heeft het college, onder verwijzing naar het advies van FBA, de aanvraag van appellanten afgewezen op de grond dat het bedrijf niet levensvatbaar is.

1.4.

Hangende het bezwaar tegen dit besluit heeft FBA op verzoek van het college een nader advies over de aanvraag uitgebracht naar aanleiding van door appellant in bezwaar verstrekte aanvullende gegevens, waaronder gewijzigde betalingscondities van de Oostenrijkse leverancier van de energiedrank [naam energiedrank] . FBA concludeert in het op 12 december 2013 uitgebrachte nader advies dat het bedrijf levensvatbaar is en adviseert appellanten bijstand te verlenen en een bedrijfskrediet te verstrekken ter hoogte van € 34.400,-. FBA heeft hieraan het volgende ten grondslag gelegd. Gelet op de aanpassing van de leverings- en betalingscondities door de Oostenrijkse leverancier en de bezuinigingen op de startinvesteringen is een krediet van € 34.400,- toereikend voor de start van het bedrijf. De medewerking van de Oostenrijkse leverancier heeft ook positieve gevolgen voor de concurrentiepositie. Uit de bijgestelde exploitatiebegroting voor de jaren 2014 tot en met 2017 blijkt dat het bedrijf door de wijzigingen levensvatbaar is. Het college heeft zich naar aanleiding van het nader advies van FBA op het standpunt gesteld dat het bezwaar gegrond moet worden verklaard en dat aan appellanten bijstand en een bedrijfskrediet moet worden verleend.

1.5.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. Appellanten hebben in hoger beroep, kort samengevat, aangevoerd dat het college ten onrechte en ongemotiveerd is afgeweken van het nader advies van FBA van 12 december 2013.

4.1.

Tevens hebben appellanten de voorzieningenrechter van de Raad verzocht een voorlopige voorziening te treffen. Na de zitting van de voorzieningenrechter heeft het college FBA verzocht een nader advies uit te brengen naar aanleiding van de door appellant in bezwaar overgelegde intentieverklaringen van potentiële klanten. FBA heeft in het nader advies van 13 augustus 2014 het eerdere (nader) advies van 12 december 2013 gehandhaafd. Hieraan heeft FBA ten grondslag gelegd dat appellant 31 ‘harde’ klanten heeft en dat, gelet op deze klantenkring en de gesprekken die appellant voert met de overige 163 klanten, de verwachting is dat het bedrijf de door FBA begrote omzetten van € 120.000,- voor het eerste jaar, oplopend tot € 175.000,- in het vierde jaar, zal behalen. FBA adviseert om appellanten ter overbrugging van de kosten van levensonderhoud in de aanloopperiode van hun bedrijf bijstand te verlenen voor de duur van zes maanden en om appellanten een bedrijfskrediet te verstrekken van € 34.400,-, onder meer onder de voorwaarden dat de aflossingstermijn vier jaar bedraagt en dat de aflossingsverplichting ingaat een jaar na de kredietverstrekking.

4.2.

Naar aanleiding van dit advies heeft het college appellanten bij besluit van 23 september 2014 (nader besluit 1), onder vervallenverklaring (lees: herroeping) van het besluit van 1 oktober 2013, alsnog bijstand ingevolge het Bbz 2004 verleend over de periode van 1 oktober 2014 tot en met 31 maart 2015 naar de norm voor gehuwden ter voorziening in de algemene noodzakelijke bestaanskosten. Hierbij heeft het college bepaald dat de geschatte bedrijfsinkomsten over de periode van 1 januari 2015 tot 1 april 2015 op de bijstand zullen worden ingehouden tot een bedrag van € 830,- per maand. Voorts heeft het college bij nader besluit van - eveneens - 23 september 2014 (nader besluit 2) bijstand toegekend ingevolge het Bbz 2004 ter voorziening in de behoefte aan bedrijfskapitaal ten behoeve van hun bedrijf tot een bedrag van € 34.400,- in de vorm van een rentedragende lening. Hierbij heeft het college bepaald dat het aflossingsbedrag voor deze lening € 831,33 per maand bedraagt en dat de eerste termijn dient te worden voldaan op 1 november 2014. Bij besluit van dezelfde datum heeft het college, onder verwijzing naar de huidige inkomenssituatie van appellanten, de boekhoudkundige gegevens en naar het nader advies van FBA van 13 augustus 2014, met toepassing van artikel 41, tweede lid, van het Bbz 2004, voor de periode van 1 november 2014 tot 1 november 2015 uitstel verleend van de voor appellanten geldende aflossingsverplichting.

5. Appellanten hebben verder op de hierna te bespreken gronden verzocht om vergoeding van zowel materiële als immateriële schade die zij stellen te hebben geleden door de besluitvorming.

6. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

6.1.

De nadere besluiten 1 en 2 worden, gelet op de artikelen 6:19 en 6:24 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), mede in de beoordeling betrokken.

6.2.

Aangezien het college zijn standpunt over de aanvraag in hoger beroep heeft verlaten en bij de nadere besluiten 1 en 2 alsnog bijstand heeft verleend ter voorziening in de algemene noodzakelijke bestaanskosten en in de behoefte aan bedrijfskapitaal, dient de aangevallen uitspraak te worden vernietigd. De Raad zal het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaren en dat besluit vernietigen.

6.3.

De Raad ziet zich ambtshalve gesteld voor de vraag of appellanten voldoende procesbelang hebben bij een inhoudelijke beoordeling van de nadere besluiten 1 en 2. Voor het antwoord op deze vraag is volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 24 november 2010, ECLI:NL:CRVB:2010:BO4946) bepalend of het resultaat dat de indiener van een bezwaar- of beroepschrift nastreeft ook daadwerkelijk kan worden bereikt en het realiseren van dat resultaat voor deze indiener feitelijke betekenis kan hebben.

6.6.

7.1.

7.3.

De gestelde materiële schade bestaat uit wettelijke rente in verband met de te late uitbetaling van de algemene bijstand en het bedrijfskrediet en uit overige schade die het gevolg is van de te late uitbetaling van het bedrijfskrediet. De verschuldigdheid van wettelijke rente is sinds 1 juli 2009 geregeld in afdeling 4.4.2 van de Awb. Voor schade die niet leidt tot toekenning van wettelijke rente moet zoveel mogelijk aansluiting worden gezocht bij het civielrechtelijke schadevergoedingsrecht (uitspraak van 27 september 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BT7159). Artikel 6:119, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek (BW) bepaalt dat schadevergoeding, verschuldigd wegens vertraging in de voldoening van een geldsom, bestaat in de wettelijke rente van die som over de tijd dat de schuldenaar in verzuim is geweest.

7.4.

Uit 7.3 volgt dat in beginsel geen plaats is voor zelfstandige vergoeding van de gestelde schade, in de vorm van omzetverlies en gemaakte kosten, die verder uit de vertraagde uitbetaling van het bedrijfskrediet zou zijn voortgevloeid, nog daargelaten of in zoverre wel kan worden gesproken van schade die het gevolg is van het bestreden besluit. Anders dan appellanten ter zitting hebben gesteld, vormt de enkele omstandigheid dat het hier gaat om de vertraagde uitbetaling van bijstand ter voorziening in de vorm van bedrijfskapitaal en niet om de vertraagde uitbetaling van een uitkering voor levensonderhoud geen aanleiding om af te wijken van het bepaalde in artikel 6:119, eerste lid, van het BW.

7.5.

Vervolgens zal moeten worden beoordeeld vanaf welk moment het college wettelijke rente verschuldigd is. Daarover wordt het volgende overwogen.

7.6.

Bij het beantwoorden van de vraag of er voldoende aanleiding bestaat om immateriële schadevergoeding toe te kennen, moet naar vaste rechtspraak (uitspraak van 21 maart 2008, ECLI:NL:CRVB:2008:BC9247) ook zoveel mogelijk aansluiting worden gezocht bij het civielrechtelijke schadevergoedingsrecht. Voor nadeel dat niet in vermogensschade bestaat, heeft een benadeelde overeenkomstig artikel 6:106, eerste lid, aanhef en onder b, van het BW recht op een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding indien de benadeelde lichamelijk letsel heeft opgelopen, in zijn eer of goede naam is aangetast of op andere wijze in zijn persoon is aangetast. De wetgever heeft daarbij het oog gehad op ernstige inbreuken op de persoonlijke levenssfeer alsook op andere persoonlijkheidsrechten van de betrokkene (uitspraak van 5 januari 2010, ECLI:NL:CRVB:2010:BL0342). In het licht hiervan is voor vergoeding van immateriële schade onvoldoende dat sprake is van min of meer sterk psychisch onbehagen en van zich gekwetst voelen door het onrechtmatig genomen besluit (uitspraak van 27 augustus 2008, ECLI:NL:CRVB:2008:BF1067).

7.7.

Met de enkele stelling dat de procedures bij appellanten stress hebben veroorzaakt, hebben appellanten niet aannemelijk gemaakt dat zij door het bestreden besluit zodanig hebben geleden dat sprake is van geestelijk letsel als bedoeld in artikel 6:106, eerste lid, van het BW.

7.8.

Uit 7.2.1 tot en met 7.7 volgt dat het verzoek om veroordeling tot vergoeding van schade moet worden toegewezen voor zover het gaat om geleden schade in vorm van wettelijke rente over de laat uitbetaalde bijstand ter voorziening in het levensonderhoud en in bedrijfskapitaal, en dat dit verzoek voor het overige moet worden afgewezen.